ส่วนผสมและคุณสมบัติเด่นในสแตนเลส (โลหะผสม, เหล็กกล้า)
สารโครเมียม
เป็นส่วนผสมหลักที่ทำให้เหล็กมีคุณสมบัติในการต้านทานการเกิดสนิม และทนทานต่อการกัดกร่อน
สารนิกเกิล (ไนโตรเจน) ทำหน้าที่เสริมความต้านทานในการเกิดสนิม
จึงทำให้สแตนเลสไม่ดูดซึมเหล็ก
สารโมลิดินัม ทำให้สแตนเลสมีความต้านทานการเกิดสนิมได้ดีขึ้นไปอีก
และมีคุณสมบัติอีกอย่างหนึ่งคือทนต่อสารสารเคมี
สารคาร์บอน ช่วยเพิ่มความแข็งแรงทนทานให้กับสแตนเลส ตัวอย่างเช่น ถ้ามีคาร์บอนน้อย สแตนเลสจะมีความเหนียวเพิ่มขึ้น
สแตนเลสเกรด 304
สแตนเลสเกรด
304 หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า "เหล็กกล้าไร้สนิม"
ถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มออสเทนนิติก
ที่มีความต้านทานทนทานต่อการกัดกร่อนสูงมาก ๆ
เพราะสแตนเลสเป็นโลหะผสมที่มีส่วนผสมระหว่างเหล็กและคาร์บอน ส่วนประกอบนั้นจะมีปริมาณคาร์บอนค่อนข้างต่ำ
แต่มีโครเมียมเป็นส่วนผสมหลักประมาณ 10.5-18% หรือมากกว่านั้น จึงทำให้เหล็กสามารถสร้างชั้นฟิล์มโครเมียมออกไซด์ที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่าออกมาเกาะบนผิวของเหล็กในปริมาณที่หนาแน่น ทำให้ผิวของเหล็กนั้นมีความต้านทานต่อการเกิดสนิมและการกัดกร่อน
สามารถหล่อขึ้นรูปเย็นได้ดี หากชั้นฟิล์มที่ผิวของเหล็กถูกทำลายไม่ว่าจะจากสารเคมี
หรือออกซิเจนที่มีอยู่ในอากาศ
จะมีการสร้างฟิล์มด้วยปฏิกิริยาของโครเมียมขึ้นมาทดแทนใหม่อย่างสม่ำเสมอหรือเข้าใจง่าย
ๆ คือสามารถซ่อมแซมตัวเองได้ตลอดเวลานั่นเอง มักนิยมนำมาใช้ทำอุปกรณ์ต่าง ๆ
ในห้องแล็บ โรงพยาบาล อุปกรณ์ที่ใช้ในการประกอบอาหารเนื่องจากไม่เป็นสนิม
ไม่ดูดซึมกลิ่น ไม่ดูดซึมสารเคมี หรือรสชาติอาหาร มีอายุการใช้งานที่ยาวนานในแบบที่ซื้อใช้ก็ใช้จนลืมวันที่ซื้อกันเลยทีเดียว
ทั้งยังปลอดภัย ถูกสุขลักษณะ ดูแลรักษาง่าย ทำความสะอาดง่ายอีกด้วย
วิธีสังเกตสแตนเลสเกรด
304 ว่าเป็นสแตนเลสประเภทนี้จริงหรือไม่ มีข้อสรุปดังนี้
1.การใช้น้ำยาทดสอบ
ควรใช้น้ำยาสำหรับทดสอบธาตุแมงกานีสหยดลงบนผิวสแตนเลสเพื่อทดสอบ
และหากน้ำยาเปลี่ยนเป็นสีแดง หรือสีชมพูอ่อน
นั่นแสดงว่าสแตนเลสนั้นไม่ใช่แสตนเลสเกรด 304 อย่างแน่นอน
2.การใช้แม่เหล็กดูดเพื่อทดสอบ
วิธีนี้ไม่ได้ผล 100% เพราะอาจเกิดความคลาดเคลื่อนจากการขึ้นรูป ดัดส่วนโค้งต่าง ๆ
ทำให้แม่เหล็กสามารถดูดติดนั่นเอง
คุณสมบัติของสแตนเลสเกรด 304
1.ขึ้นชื่อว่าสแตนเลสแล้วต้องทนต่อการกัดกร่อนแน่นอน
แต่สแตนเลสแต่ละประเภทก็มีข้อแตกต่างกันตามโลหะหรือธาตุที่ผสมเข้าไป ตัวอย่างเช่น
ถ้ามีกรดในโลหะที่ผสมเข้าไปน้อยจะต้านทานการกัดกร่อนได้แค่ทั่วไป
แต่กลับกันหากมีกรดในโลหะมากจะสามารถต้านทานการกัดกร่อนได้เกือบทั้งหมด ทั้งในบรรยากาศหรือสารเคมีต่าง
ๆ
2.ทำความสะอาดและดูแลรักษาง่ายเพราะด้วยคุณสมบัติเด่นที่ไม่เป็นสนิม และมีความเป็นกลางสูงไม่ดูดซึมสารเคมี กลิ่น รสชาติอาหารต่าง ๆ
3.มีความแข็งแรงทนทานเนื่องจากมีจุดหลอมเหลวสูงกว่าเหล็กปกติทั่วไป
4.มีความสวยงาม เพราะสแตนเลสมีเนื้อที่เรียบ เงางาม
และวัสดุบางชิ้นถ้าผ่านการชุบเคลือบผิวด้วยเคมีไฟฟ้ายิ่งทำให้สแตนเลสมีความสวยงามมากขึ้นไปอีก
ลัษณะการใช้งานสแตนเลสเกรด
304
-
ทำโครงเฟอร์นอเจอร์ที่ใช้ตกแต่งภายในและภายนอกอาคาร
-
ทำเครื่องใช้ในบ้าน เช่น ตู้เย็น เครื่องซักผ้า ซิงค์ล้างจาน
-
ใช้ในการเดินท่อ
-
ใช้ในเครื่องทำความร้อน
-
ใช้กับงานที่มีโครงสร้างในสภาพแวดล้อมที่มีฤษธิ์กัดกร่อนซึ่งไม่สามารถใช้เหล็กมาตราฐานได้โดยตรง
สแตนเลสเกรด
316
สแตนเลสเกรด 316
เป็นสแตนเลสที่คนนิยมใช้รองลงมาจากสแตนเลสเกรด 304 เพราะมีคุณสมบัติคล้ายกัน ต่างกันที่ถึงแม้สแตนเลสจะมีส่วนผสมคล้ายกับเกรด
304 แต่เกรด 316
จะมีส่วนผสมของโมลิดินัมเพิ่มเข้าไปมากกว่าทำให้สแตนเลสเกรดนี้สามารถต้านทานการเกิดสนิม
ทนต่อการกัดกร่อน และทนต่อสารเคมีได้ดีกว่าเกรด 304
จึงเหมาะกับการนำไปทำอุปกรณ์ทางเรือ เครื่องมือแพทย์ หรืออุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับน้ำโดยตรงนั่นเอง
สแตนเลสประเภทนี้เนื่องจากคาร์บอนถูกลดลงมาจากปกติ 0.08% เป็น 0.03%
จึงทำให้สแตนเลสเกรด 316 เหนียวมากจนสามารถนำไปใช้ทำเป็นสปริงได้เลยนั่นเอง
ลัษณะการใช้งานสแตนเลสเกรด
316
- ทำชิ้นส่วนในเรือสำราญและเรือทุกประเภท
- ใช้ทำอุปกรณ์กักเก็บสารเคมี
-
ใช้ทำเครื่องมือแพทย์ (เพราะจากสแตนเลสเกรด 316
เป็นสแตนเลสที่แทบจะไม่มีเหล็กผสมเลยจึงมีความปลอดภัยมากกว่าเกรด 304)
- ใช้กับสภาพแวดล้อมทางทะเล
สรุปข้อแตกต่างระหว่างสแตนเลสเกรด
304 และเกรด 316
หากต้องการโครงสร้างการขึ้นรูปที่ดี
สแตนเลสเกรด
316 มีปริมาณโมลิดินัมที่สูงว่าซึ้งจะอันตรายต่อการขึ้นรูปดังนั้นควรเลือกใช้สแตนเลสเกรด
304 มากว่าจึงจะเหมาะสม
หากคุณตั้งงบประมาณไว้จำกัด สแตนเลสเกรด
304 ราคาไม่แพงเมื่อเทียบกับสแตนเลสเกรด 316 ทั้งคุณภาพและคุณสมบัติแทบไม่ต่างกัน ในทางกลับกันคุณอาจเลือกใช้เกรด 316 หากคุณต้องการ
หากสภาพแวดล้อมเสี่ยงต่อการเกิดการกัดกร่อนได้ง่าย
สแตนเลสเกรด
316 จึงเหมาะกับสภาพอากาศนี้ มากว่าเกรด
304 เพราะทนต่อการกัดกร่อนได้ดีว่า
หากสภาพแวดล้อมเปียก สแตนเลสเกรด
316 มีประสิทธิภาพที่ดีกว่าในสภาพแวดล้อมเปียกหรืออับชื้นมากว่าสแตนเลสเกรด 304
หากต้องการความแข็งแรง สแตนเลสเกรด
304 ที่มีความแข็งแรงมาก ๆ แล้วแต่สแตนเลสเกรด 316 มีความแข็งแรงและความแข็งจากตัววัสดุมากกว่า